Volgens nieuwe prognoses van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) lijkt Nederland de gestelde klimaatdoelen voor 2020 en 2030 niet te behalen. Ondanks de invoer van nieuwe beleidspakketten in 2019 schieten de maatregelen tekort om de kabinetsdoelstellingen op tijd te vervullen.
De doelstellingen
De klimaatmaatregelen die Nederland neemt zijn ingevoerd om specifieke klimaatdoelen te behalen. Deze doelen werden oorspronkelijk vastgesteld in een aantal internationale verdragen en worden vervolgens verder uitgewerkt binnen elk land. Nederland heeft zich, net als een meerderheid van andere landen in de wereld, aangesloten bij het eerste klimaatverdrag van de VN in 1992, het Kyoto-Protocol uit 1997 en een vernieuwd akkoord van de VN bij de Parijse Klimaattop in 2015. Hierin zijn belangrijke zaken vastgesteld zoals de mogelijkheid tot de handel in emissierechten en het wereldwijde doel de opwarming van de aarde te beperken tot 1.5 graden Celcius, of maximaal 2 graden. In 2016 kwamen alle lidstaten van de EU bovendien met elkaar overeen dat de EU haar uitstoot aan broeikasgassen in 2013 moet reduceren met 40%.
Nederland’s nationale doelen voor het terugdringen van broeikasgassen zijn iets ambitieuzer dan het gemiddelde van de EU, om te compenseren voor een kleinere reductie in enkele minder welvarende EU-landen. In de Klimaatwet is vastgesteld dat de CO2 uitstoot in ons land ten opzichte van 1990 moet worden teruggedrongen tot 49% minder in 2030 en zelfs 95% minder in 2050. Ook stelt de staat zichzelf tot doel in 2020 al 25% minder broeikasgassen uit te stoten. Dit wordt ook wel het Urgenda-doel genoemd. De invulling van deze doelen wordt vastgesteld in het Klimaatplan dat elke 5 jaar wordt bijgewerkt naar aanzien van actuele wetenschappelijke inzichten.
De realiteit
Om het doel van 49% voor 2030 te behalen moet de uitstoot van CO2 met 48,7 Megaton verminderd worden. Als onderdeel van het plan om dit te verwerkelijken zette de overheid in op een reductie van 25% in 2020, waarbij 14% van alle stroom afkomstig zou moeten zijn van duurzame energiebronnen. Volgens de berekeningen in de Klimaat- en Energieverkenning (KEV)2019 dat het PBL op 1 November publiceerde zal met de huidige maatregelen de uitstoot wel significant dalen door de sterke afname in gebruik van fossiele brandstoffen, maar deze reductie blijkt ontoereikend om alle gestelde doelen te behalen.
Ondanks de stevige maatregelen in het klimaatakkoord voorspelt het PBL dat de reductie in 2030 tussen de 43% en 48% zal bereiken: een tekort van 1 tot 6 procent. Ook het Urgenda-doel wordt waarschijnlijk niet behaald, met een voorspelde reductie van 19 tot 25 procent. Al is volgens het KEV rapport het gat wel teruggebracht to 2 Megaton, in vergelijking met de 9 Megaton die in januari voorspeld werd. Een deel van de ontoereikendheid van de maatregelen is niet zozeer te wijten aan de inhoud van de maatregelen zelf, maar goedkopere olieprijzen het aanhoudende autogebruik van Nederlanders.
Wat nu?
Om echte verandering te behalen is het nodig de productiesector en transportsector volledig te hervormen. Producenten hebben veel meer macht om een positieve impact te realiseren dan consumenten en moeten daarom ook het grootste deel van de last dragen. Om te zorgen dat de kosten van de energietransitie worden verhaalt op producenten is bijvoorbeeld ook de CO2-heffing voor bedrijven ingevoerd. Toch kunnen en moeten consumenten ook hun steentje bijdragen, omdat producenten en politici uiteindelijk proberen te doen wat consumenten en stemmers willen. Dit kun je zelf doen om bij te dragen aan een duurzamere toekomst en het behalen van de klimaatdoelen:
- Stap over op groene energie
Door zelf te investeren in zonnepanelen draag je niet alleen bij aan de energietransitie, maar wordt je ook onafhankelijker van grote energieleveranciers en wordt je energierekening vele malen lager. Zo’n investering is zo voordelig dat het zichzelf meestal binnen 10 jaar terugbetaald. Als dit niet binnen je budget ligt of als je in een huurhuis woont kan je ook overstappen naar een schonere energieleverancier. Dit kan bijvoorbeeld op de website van Totaalbesparen.com. - Verbruik en verspil minder door bewuste keuzes te maken
Zonder consumptie hoeft er ook geen productie plaats te vinden en worden er dus geen broeikasgassen uitgestoten en ook geen afval geproduceerd. Je kan gemakkelijk je energieverbruik beperken door de lichten in je huis uit te doen wanneer je ze niet gebruikt, je warmer te kleden in de winter en daardoor de verwarming minder te gebruiken en bij aanschaf van huishoudelijke apparaten en elektronica op energiezuinigheid te letten. Ook helpt het om minder vlees en zuivel te eten, vaker voor de fiets of openbaar vervoer te kiezen en in plaats van zonder overweging nieuwe spullen te kopen ook te overwegen of je dit wel echt nodig hebt en of er geen tweedehands opties of zelfs meer verantwoorde merken zijn. - Zet druk op politici en fabrikanten
Uiteindelijk moeten de grootste veranderingen van bovenaf komen. Daarom is het altijd nuttig politici om verantwoording en actie te vragen en van de industrie te vereisen dat ze meer duurzame producten maken. Schrijf dus brieven, boycot schadelijke producten, of doe mee aan een klimaatprotest om je stem te laten horen!
